Merhaba
Daha önceki yazımızda Windows Server 2016 Remote Desktop Services Kurulumu paylaşmıştık. Bu yazımızda Windows Server 2016 Remote Desktop Licensing servisinin yapılandırmasını anlatıyor olacağız. Windows Server 2008 R2 öncesi Terminal Services Licensing servisi olarak bilinen bu servis Windows Server 2008 R2 ile birlikte Remote Desktop Licensing olarak adlandırılmaya başlanmıştır. Remote Desktop Servisi daha önceden olduğu gibi Remote Desktop Host sunucularına bağlantı kuracak olan User ( Kullanıcı ) ve Computer ( Bilgisayar ) için RDS CALs ( Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ) istemektedir. Windows Server ürün ailesi içinde ücretsiz bir çok Roles ( Rol ) ve Feautures ( Özellik ) olmasına rağmen Remote Desktop Services rolü üzerine bağlantı kuracak olan User ( Kullanıcı ) ve Computer ( Bilgisayar ) için Windows CAL haricinde Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisanslaması isteyen servislerin başında gelmektedir. Bu özellik lisanslama açısından Rights Management Services ile benzerlik taşımaktadır. Remote Desktop Servisi ve öncesindeki Terminal Servisinin kurulduğu günden itibaren, Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisansları yapılandırılana kadar belirli bir süre Demo ücretsiz olarak tam özellikleri ile kullanılabilir durumdadır.
İlgili İşletim sistemleri için demo süreleri aşağıda belirtilmiştir. İlgili sunucu işletim sistemlerine, Remote Desktop Host Servisi ve daha önceki ismi olan Terminal Services rolü yüklendikten sonra ihtiyaç duyulan CAL’ lar yüklenmezse eğer, CAL’ lar yüklenene kadar hizmet dışı kalmaktadır.
| Operating system running on the RD Session Host server | Grace period |
| Windows Server 2016 | 120 days |
| Windows Server 2012 R2 | 120 days |
| Windows Server 2012 | 120 days |
| Windows Server 2008 R2 | 120 days |
| Windows Server 2008 | 120 days |
| Windows Server 2003 R2 | 120 days |
| Windows Server 2003 | 120 days |
| Windows 2000 | 90 days |
Remote Desktop Servisi haricinde, her bir server için yönetimsel işlemlerimizi uzaktan yönetmek için bizlere sağlanan iki tane yönetimsel erişim hakkı vardır. Bizler bütün Windows Server ürün ailelerini, gerekli izinler sağlandıktan sonra Remote Desktop Servisini yüklemeden iki kullanıcı sınırı ile uzaktan yönetimsel işlemlerimizi gerçekleştirebilmekteyiz. Remote Desktop Host Servisi User başına ( RD User Cal ) ve Computer ( RD Host Cal ) olmak üzere iki şekilde lisanslanmaktadır. Ihtiyaçlarımıza yönelik olarak doğru lisanslamayı yapabilmemiz için aşağıda basit bir örnek ile bu iki lisanslama arasında ki farkı anlatmaya çalıştım.
Remote Desktop Services rolü Windows Server 2012 öncesinde Domain ortamı olan bir network içinde, Domain üyesi bir sunucu olarak çalışabildiği gibi, Domain ortamı olmayan Workgroup ortamlarda Networkler içinde Local Server olarak hizmet verebilmekteydi. Ancak Windows Server 2012, Windows Server 2012 R2 ve Windows Server 2016 ile birlikte ortamımızda Domain ortamı olmadan Remote Desktop Services rolünün kurulumu yapsanız bile yapılandırma aşamasında sunucuzun Domain ortamında olmadığını bildiren bir hata ile karşılaşabilirsiniz.
Networkümüz içinde bir Active Directory Domain yapısı varsa eğer yapmamız gereken lisanslama nasıl olmalıdır ?
Networkümüz içinde bir adet Active Directory Services rolü yapılandırılmış ve sahip olduğumuz Remote Desktop Services rolüne sahip sunucumuz Active Directory Serverinin üyesi durumunda hizmet etmektedir.
Networkümüz içinde bulunan user sayısının toplamı 50’ dir. 50 user 20 tanesi diğer 30 user’ımıza artı olarak Remote Desktop Host Serverini kullanacaklardır. Bu ihtiyaç karşısında eğer Remote Desktop Host Server’imizi, mevcut Active Directory ortamının üyesi yaparsak 50 adet Windows CAL’a artı olarak 20 adet Remote Desktop CAL lisansı alarak çözüme kavuşabilmekteyiz.
Aynı network içinde, farklı bir mimari geliştirdiğimizi düşünelim. Remote Desktop Host Server’imiz mevcut Active Directory ortamının üyesi olmadığını ve Local Server olarak hizmet ettiğini varsayalım.
Bu senaryo 50 Adet Windows CAL ve 20 adet RD CAL’ la ilave olarak 20 Adet Windows CAL daha almamız gerekecektir. Bunun nedeni sahip olduğumuz mevcut Remote Desktop Host Server Local olarak çalışmakta ve Remote Desktop Host Server’imiz üzerine bağlantı kuracak olan her bir Remote Desktop kullanıcısı için ayrı lisanslama yapmamız gerekmektedir. Maaliyetin haricinde bu şekilde gerçekleştirilen dizaynda her bir Remote Desktop kullanıcısı için Remote Desktop Host Server üzerinde ayrı ayrı kullanıcı açılacak ve erişim hakları verilecektir. Maaliyet haricinde operasyon açısından bizlere fazladan bir yük getirecektir.
Yukarıda ki örnekte anlayacağımız gibi Active Directory ortamına sahip olan bir Remote Desktop Host Serverin Active Directory ortamına member edilerek çalışması bizlere operasyon ve maaliyet açısından kolaylık sağladığını görebilemekteyiz.
Örneğimizi geliştirirsek. Mevcut Active Directory üyesi olan bir Remote Desktop Host Server’inde farklı bir lisanslamı ele alalım. Bu örnekte User CAL ve Host CAL arasında ki farktan bahsedeceğiz.
Remote Desktop Host Server’imizin barınmış olduğu network içinde 50 tane computer var. Remote Desktop Host Server’in hizmet etmiş olduğu müşteri 7×24, vardiya usulu çalışan bir şirket olduğunu düşünelim.
Network içinde;
· 50 Computer
· 3 Vardiya
· 150 User olduğunu düşünürsek
Nasıl bir lisanslama yapmamız gerekmektedir ? User CAL mı ? yoksa Host Cal mı ?
Eğer networkümüz içinde 50 User ve tek vardiya olsaydı User CAL veya Host CAL seçimi yapmamız önemli değildi ! Fakat vardiya usulu varsa ve Remote Desktop Host Server üzerine bağlantı kuracak olan Host bilgisayarların sayısı sabitse Host CAL lisanslaması yapmamız maaliyet açısından bizlere kar getirecek olup 100 adet Remote Desktop Lisansı avantajı sağlayacağız.
Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisansları yüklemek için Administrator Tools => Remote Desktop Servicess => Remote Desktop Licensing Manager konsolunu açmamız gerekiyor. Ancak sunucumuz üzerinde Remote Desktop Licensing Manager konsulunun olmadığını görüyoruz.
W16RDHS isimli sunucumuz üzerinde Remote Desktop Host ve Remote Desktop Licensing servisleri ayni sunucu üzerinde yapılandırılmış durumdadir. Remote Desktop Licensing Manager konsolunun sunucumuz üzerinde gelmesi için öncelikle bu sunucumuzu RD Licensing Server olarak yapılandırıyoruz.
Server Manager konsolunu açıyoruz. Remote Desktop Services rolü altinda bulunan RD Licensing ( Remote Desktop Licensing ) tıklıyoruz. RD Licensing bölümünü kontrol ettiğiniz Yeşil olarak yani yapılandırılmamış olarak görünmektedir.
Add RD Licensing Server ekranı geliyor karşımıza Server Pool altında bulunan W16RDHS isimli sunucumuzu Remote Desktop Licensing sunucumuzu olarak seçiyoruz ve Selected bölümüne ekliyoruz.
W16RDHS isimli sunucumuzu Remote Desktop Licensing sunucumuzu olarak Selected bölümüne ekledikten sonra Next diyerek devam ediyoruz.
Confirm selections ekranında Add diyerek yapılandırmayı tamamlıyoruz.
View prograss ekranında gerekli yapılandırma başlandığını görüyoruz.
View prograss ekranında gerekli yapılandırmanın tamamlandığını görüyoruz. Close diyerek yapılandırmayı tamamlıyoruz.
Server Manager konsolunu açıyoruz. Remote Desktop Services rolü altinda bulunan RD Licensing ( Remote Desktop Licensing ) tıklıyoruz. RD Licensing bölümünü kontrol ettiğiniz Gri olarak yani yapılandırılmış olarak görünmektedir.
Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisansları yüklemek için Administrator Tools => Remote Desktop Servicess => Remote Desktop Licensing Manager konsolunu açıyoruz.
Remote Desktop Licensing Manager konsolu geliyor karşımıza All servers altında ortamımızda bulunan Remote Desktop Licensing servisin kurulu olduğu sunucuları görebiliriz. Sunucumuzun ismine tıkladığımızda sunucumuzun şu anda aktif olmadığını görüyoruz.
Remote Desktop Licensing servisini aktif duruma getirmek için sağ tuş Activate Server tıklıyoruz. Sunucumuz aktif edilmediği için Install Licenses ( Lisans Yükleme ) bölümü deaktif olarak görünmektedir.
Activate Server Wizard ekranı geliyor karşımıza Next diyerek devam ediyoruz.
Connection Method ekranından sunucumuzu ne şekilde aktif edeceğimizi seçiyoruz. Microsoft bizlere bu noktada opsiyonel seçenekler tanıyarak işlemlerimizin çıkmaza düşmesine olanak vermemektedir. Sunucumuzu aktif edebilmek için isteğe bağlı olarak internete bağlı olma durumumuza göre ayarları otomatik olarak algılamasını seçebilir, Web üzerinden manuel olarak işlemlerimizi seçebilir veya internet bağlantımızın olmadığı networklerde Telefon yardımı ile server’imizi aktif edebilmekteyiz.
Connection Method ekranından Automatic Connection olarak seçiyoruz ve Next diyerek devam ediyoruz.
Sunucumuz üzerinde network bağlantıları kontrol ediliyor ve Microsoft ‘un lisans sunucularına bağlantı kurmaya çalışılıyor.
Bağlantımız kurulduktan sonra Company Information ekranında bizlerden Şirket bilgilerimizi istemektedir. Gerekli bölümleri doldurup Next diyerek devam ediyoruz.
Completing the Server Wizard ekranından sunucumuz aktif edildikten sonra istersek Start Install Licenses Wizard Now kutusunu işaretini kaldırmadan Next diyebiliriz veya lisansları sonradan eklemek üzere işareti kaldırarak devam edebiliriz.
Aslinda buraya kadar yaptığımız işlem sadece sunucumuzu ortamda artık Remote Desktop Licensing servisinin üzerinde çalışacağını ve hizmet vereceğini yapılandırmış olduk. Bundan sonraki adımda satın almış olduğumuz, Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisanslarımızı sunucumuz üzerinde yapılandıracağız.
Completing the Server Wizard ekranından Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisanlarımızı yüklemek üzere Start Install Licenses Wizard Now işaretini kaldırmadan Next diyerek devam ediyoruz ve lisanslarımızı yüklemek üzere Wizard başlatıyoruz.
Welcome to the Install Licenses Wizard ekranı geliyor karşımıza Next diyerek devam ediyoruz.
License Program ekranında satın aldığımız lisans tipini License program bölümünde seçmemiz gerekiyor.
License Program ekranında biz sahip olduğumuz Open License ile sunucumuz üzerinde yapılandırcağım için onu seçiyoruz ve Next diyerek devam ediyoruz.
License Program bölümünde sahip olduğumuz lisans paketine uygun bilgileri giriyoruz ve Next diyerek devam ediyoruz.
Product Version and License Type ekranı geliyor karşımıza Product version bölümünde Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisanslari için hangi sunucu işletim sistemine sahipseniz onu seçmeniz gerekiyor. Emin olmamakla birlikte bildiğim kadarıyla eğer Windows Server 2016 Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisanslarına sahipseniz Windows Server 20012, Windows Server 2012 R2, Windows Server 2008 or Windows Server 2008 R2 downupgrade işlemi yapabiliyorsunuz.
License type bölümünde sahip olduğumuz lisans User ( Kullanıcı ) başına mı ? Yoksa Device ( Aygıt ) başına mı yükleme yapacağımızı belirtiyoruz.
Quantity bölümünde satin almış olduğunuz Lisans sayımızı yazıyoruz. Biz Product version bölümünü Windows Server 2016 olarak seçiyoruz. License type bölümünüde User ( Kullanıcı ) başına lisans satın aldığımız için RDS Per User CAL seçiyoruz. Satin almış olduğumuz User ( Kullanıcı ) sayısı 10 Adet olduğu için Quantity bölümüne 10 yaziyoruz ve Next diyerek devam ediyoruz.
Completing the Install Licenses Wizard ekranında lisanslarımızın başarılı bir şekilde yüklendiğini görmekteyiz. Finish diyerek Wizard ekranını kapatıyoruz.
RD Licensing Manager konsolu tekrar açtığımızda RDS CALs ( Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ) lisanslarımız hakkında genel bilgilere ulaşabilmekteyiz. All servers altına geldiğimizde W16RDHS isimli Remote Desktop Licensing sunucumuz üzerinde Activation Status bölümünün Activated olarak geldiğini görüyoruz. Ancak üzerinde sarı ünlem işareti olduğunu ve Configuration bölümünde Review olduğunu görüyoruz.
RD Licensing Manager konsolu sağ tuş Review Configuration diyerek sunucumuz üzerindeki yapılandırmayı kontrol ediyoruz.
W16RDHS Configuration ekranında Add to Group diyerek Active Directory üzerinde gerekli yapılandırmayı tamamlıyoruz.
RD Licensing Manager konsoluna geri döndüğümüzde All servers altına geldiğimizde W16RDHS isimli Remote Desktop Licensing sunucumuz üzerinde Activation Status bölümünün Activated ve Configuration bölümünde OK olduğunu görüyoruz.
Sunucumuz üzerinde Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisansları kontrol etmek için Administrator Tools => Remote Desktop Servicess => Remote Desktop Diagnoser konsolunu açıyoruz. Remote Desktop Diagnoser konsolu açıldığında sunucumuz üzerinde Remote Desktop Servisi Client Access Licenses (RDS CALs ) gelmediğini görüyoruz.
W16RDHS isimli Remote Desktop Licensing sunucumuz üzerinde gerekli lisans işlemlerini tamamladiktan sonra Remote Desktop Host sunucumuz üzerinde RD Licensing ( Remote Desktop Licensing ) yapılandırmasını tamamlıyoruz. Bundan sonraki yapılandırmada Remote Desktop Host sunucumuz üzerinde Remote Desktop Licensing servisleri üzerinde yapılandırmış olduğumuz RDS Per User CAL yapılandırmaktır.
Server Manager konsolunu açıyoruz.
Remote Desktop Services rolü altında bulunan DEPLOYMENT OVERVIEW bölümünde bulunan TASKS sağ tuş Edit Deploymant Properties tıklıyoruz.
Configure the deployment ekranı geliyor karşımıza RD Licensing ( Remote Deskop Licensing ) bölümüne tıklıyoruz.
Configure the deployment ekranında RD Licensing ( Remote Deskop Licensing ) bölümünde Select the Remote Desktop licensing mode bölümünde Per Device ( Aygit ) ya da Per User ( Kullanıcı ) seçiyoruz.
Select the or for the Remote Desktop license servers bölümünde W16RDHS isimli Remote Desktop Licensing sunucumuzu görüyoruz. Eğer sizin ortamınızda birden Remote Desktop Licensing sunucusuna sahipseniz Specify a license server, and the click add bölümünde ismini yazarak Add diyerek ekleyebilirsiniz. Apply diyerek yapılandırmayı tamamlıyoruz.
Configure the deployment ekranında gerekli yapılandırmayı tamamladıktan sonra OK diyerek kapatıyoruz.
Sunucumuz üzerinde Remote Desktop Servisi Client Access Licenses ( RDS CALs ) lisansları kontrol etmek için Administrator Tools => Remote Desktop Servicess => Remote Desktop Diagnoser konsolunu açıyoruz. Remote Desktop Diagnoser konsolu açıldığında sunucumuz üzerinde Remote Desktop Servisi Client Access Licenses (RDS CALs ) geldiğini görüyoruz.
Başka bir yazımızda görüşmek dileğiyle…