Merhaba
Daha önceki yazilarimizda Windows Server 2012 üzerinde Hyper-V kurulumu ve yapılandırmasi ve Windows Server 2012 üzerinde Hyper-V Failover Cluster kurulumu ve yapılandırmasi ile ilgili yazilarimizi sizlerle paylaşmiştim. Bu yazimizdada Hyper-V nin biz sistemciler için en güzel özelliklerinden biri olan Snapshot ( Anlik Görüntü ) özelliğini anlatiyor olacağım. Hyper-V teknolojisi sayesinde ilgili sanal makinenin Snapshot ( Anlik Görüntü ) alinarak çalışmaya devam edilebilmekteyiz ve herhangi bir sorun yaşanmasi durumunda almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) geri dönülerek hızlı bir şekilde tekrar sistemin o anki haline geri dönülebilmekteyiz.
Bu işlem aslinda en güzel anlatilacak olaylardan bir tanesi sanal sunucu üzerine SQL Server kurulumudur.Sanal sunucumuzu hazirlayarak yazilimci arkadaşa teslim etmeden sanal sunucunuzun Snapshot ( Anlik Görüntü ) alirsiniz ve SQL Server kurulumu için yazilimci arkadaşiniza teslim edersiniz Ancak SQL Server kurulumu sirasinda yaşanacak bir sorunda SQL Server kaldirip tekrar kurmaya çalışacaktir ancak sorun yaşamasi muhtemeldir çünkü SQL Server kaldirsa bile registry üzerinde bazi kayitlar temizlenmedi için tekrar SQL Server kurmaya çalıştığında sorun yaşabilir ve bu durumda sizden sunucunuzun işletim sistemi tekrar kurmasini istebilir. Daha önceki tercümelerim nedeniyle bu kadar net konuşabiliyorum 🙂 İşte bu durumda Hyper-V nin en güzel özelliklerinden biri olan Snapshot ( Anlik Görüntü ) özelliği devreye girerek sanal sunucunuzun SQL Server kurulumu yapmadan önceki haline geri getirebilirsiniz. Ancak Hyper-V üzerinde çalışan bir sanal sunucunun Snapshot ( Anlik Görüntü ) alındığında arka planda oldukça büyük işlemler gerçekleştirilmektedir. Sanal sunucunuzu Snapshot ( Anlik Görüntü ) özelliği sayesinde geriye döndürmek mümkün olsada bu özellik dikkat edilmesi gereken bir özelliktir. Çünkü sanal sunucunuzun dosyalarinin dışında tüm işletim sisteminin Snapshot ( Anlik Görüntü ) alındığı için canlı ortamlarda dikkat edilmesi gereken bir özelliktir.
Önemle belirtmek isterim ki Snapshot ( Anlik Görüntü ) alma yöntemi kesinlikle bir backup ve restore yöntemi değildir ve Snapshot ( Anlik Görüntü ) özelliği bu şekilde ASLA düşünülmemelidir. Bu yazimizda Windows Server 2012 Hyper-V üzerinde çalışan bir sanal sunucunun Snapshot ( Anlik Görüntü ) özelliğini kullandığımızda neler yapmiş oluyoruz, bu Snapshot ( Anlik Görüntü ) kullanılarak o almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) nasıl geri dönülür ve alinan Snapshot ( Anlik Görüntü ) özelliği nasil silinir bu işlemleri anlatiyor olacağım.
Windows Server 2008 R2 Hyper-V üzerinde Snapshot ( Anlik Görüntü ) aldıktan sonra Snapshot ( Anlik Görüntü ) siler fakat sanal sunucumuzu kapatmazsanız Snapshot ( Anlik Görüntü ) alındığında oluşan .avhd dosyası sanal makinanın diski olan .vhd dosyası ile merge edilemezdi ancak Windows Server 2012 Hyper-V artik sunucumuzu kapatmadan Snapshot ( Anlik Görüntü ) sildiğiniz sanal sunucumuz çalışır durumda merge işlemi edilebiliyor. Aslinda bu işlem Windows Server 2012 üzerinde gelen güzel bir özellik çünkü eğer sanal sunucumuz sürekli olarak alinan Snapshot ( Anlik Görüntü ) üzerinden çalışmaya devam ederse bu da bir süre sonra problem yaşamanıza sebep olmaktaydi.
Snapshot Nasıl Çalışır?
Öncelikle Hyper V Manager konsolu üzerinde Snapshot ( Anlik Görüntü ) almak istediğimiz makinanın üzerine gelip Actions bölümünden Snapshot seçeneği ile snapshot’ımızı alıyoruz.
Sanal sunucumuzun Snapshot ( Anlik Görüntü ) alınması ile birlikte Differencing tipde disk oluşturacaktır. Dolayısıyla bu işlem sanal sunucumuzun performans kaybı yaşamasına sebep olacaktır.
Bir sanal sunucunun Snapshot ( Anlik Görüntü ) almak için birkaç yöntem vardir bunlar :
Sanal sunucumuzun konsolu açık iken Snapshot ikonuna tıklamak
Sanal sunucumuzun consolu açık iken Actions menüsü altında bulunan bölümde Snapshot tıklamak yada Ctrl+N tuş kombinasyonunu kullanmak.
Hyper-V Manager konsolunda sanal sunucumuz seçili iken Actions bölümünde sanal sunucunun adının altında bulunan bölümde Snapshot tıklamak,
Hyper-V Manager konsolunda sanal sunucumuza sağ tuş diyerek Snapshot tıklamak
Hyper-V Manager konsolunda sanal sunucumuz için sağ tuş Snapshot ( Anlik Görüntü ) tıklanarak Snapshot ( Anlik Görüntü ) alındığında aynı bölümde Cancel Taking Snapshot ifadesi geldiğini görülecektir. Snapshot ( Anlik Görüntü ) alma işlemini Cancel Taking Snapshot diyerek bu işlemi iptal edebilirsiniz.
Snapshot ( Anlik Görüntü ) alma işlemini gerçekleştirmeden önce Settings bölümünden sanal sunucumun Hard Disk kontrol ettiğinizde aşağıdaki gibi .vhdx olarak görüyoruz. Inspect diyoruz.
Karşımıza Virtual Hard Disk Properties ekrani geliyor. Bu ekranda sanal sunumuzun VHDX formatinda ve Dymamically expanding virtual hard disk yapısındaki diskimizin bilgilerini görüyoruz.Location bölümünde bulunduğu dizini Current File Size bölümünde şu an kullanılan disk boyutunu Maximum Disk size bölümün diskin maksimum disk boyutunu görüyoruz.
Dynamic VHD (Dynamically Expanding):
Oluşturmuş olduğumuz diskimiz dinamik bir yapıya sahiptir. Dynamic yapısındaki bir disk içerisine veri yazildikça artmaktadir. Örneğin Dynamic olarak 40 GB disk oluşturduk. Oluşturmuş olduğumuz VHD dosyasının boyutunu kontrol ettiğinizde 40 GB çok ama çok altinda bir boyutta olduğunu görürsünüz. Oluşturmuş olduğunuz bu Dynamic disk içerisine işletim sistemi kurulumunu ve içersine veri aktarimi gerçekleştirdikçe,diskin boyutu 40 GB sınırına kadar yavaş yavaş artığını görürüz. Dynamically disk yapısını kullanmamizin en büyük avantajı mevcut yapımız içersindeki disk kapasitesini rezerve etmeden, dinamik olarak kullabilmektir. Ancak disk kapasitesi bakimindan fayda sağlarken,performans açısından Fixed disk’lere göre daha düşük bir performans göstermektedir.
Fixed VHD (Fixed Size):
Oluşturmuş olduğumuz diskimiz mevcut yapımız içersindeki disk alanı önceden rezerve etmektedir. Örneğin Fixed olarak 40 GB disk oluşturduk. Oluşturmuş olduğumuz VHD dosyasının boyutunu kontrol ettiğinizde 40 GB olarak görebiliriz.Fixed disk yapısını kullanmamizin en büyük avantajı Dynamically disk yapısını oranla daha iyi performans sağlamasidir. Ancak performans sağlarken mevcut disk yapımızda 40 GB alani kullanmıyor ile olsa rezerve etmiş oluruz. Ancak Fixed disklerimiz SQL Server,Exchange Server ve File Server gibi sunucularimizda kullanmamiz önemlidir.
Snapshot ( Anlik Görüntü ) alma işlemini gerçekleştirdikten sonra Settings bölümünden sanal sunucumun Hard Disk kontrol ettiğinizde aşağıdaki gibi .avhdx olarak görüyoruz. Inspect diyoruz.
Karşımıza Virtual Hard Disk Properties ekrani geliyor. Bu ekranda sanal sunumuzun AVHDX formatinda ve Dymamically expanding virtual hard disk yapısında diskimizin bilgilerini görüyoruz.Location bölümünde bulunduğu dizini Current File Size bölümünde şu an kullanılan disk boyutunu Maximum Disk size bölümün diskin maksimum disk boyutunu görüyoruz. Parent bölümünde Snapshot ( Anlik Görüntü ) alinmiş olan .vhdx formatindaki diskimizi görüyoruz
Hyper-V Manager konsolunda sanal sunucumuza sağ tuş diyerek bir W08R2ADC isimli sunucumuzun Snapshot ( Anlik Görüntü ) aliyorum.
Hyper-V Manager konsolunda sanal sunucumuza sağ tuş diyerek bir W08R2ADC isimli sunucumuzun Snapshot ( Anlik Görüntü ) aldiğimda Status bölümünde Taking Snapshot ( 29 % ) bu durum şu an sunucum Snapshot işleminin başladiğini belirtiyor bizlere.
Snapshots bölümüne baktiğimizda W08R2ADC sanal sunucumuz için almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) alinan tarih ve saat bilgisini görüyoruz.
Snapshots bölümüne baktiğimizda W08R2ADC alinan Snapshot ( Anlik Görüntü ) üzerinde sağ tuş yaptığımız karşımıza gelen seçeneklere değinmek gerekirse,
Settings:
Sanal sunucumuzun Snapshot ( Anlik Görüntü ) alındığı andaki bilgilerini kontrol edebiliriz. Snapshot ( Anlik Görüntü ) alinmadan önceki ve Snapshot ( Anlik Görüntü ) alindiktan sonraki yapılandırmaya geri dönülmek istenilen yapılandırma arasında sanal sunucumuz üzerinde herhangi bir donanımsal bir farklılık olup olmadığı kontrol edilebiliriz. Ayrıca ilgili Snapshot ( Anlik Görüntü ) kullandığı .avhd dosyasının hangisi olduğu ( Eğer birden fazla Snapshot ( Anlik Görüntü ) almiş isek ) ve hangi .vhd disklere bağlı olduğu da bu bölümde görülebilir.
Apply:
Snapshot ( Anlik Görüntü ) alınmış bir sanal sunucuyu almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) geri döndürmek için sağ tuş Apply diyerek alabiliriz. Böylece sanal makine durdurulur,Snapshot ( Anlik Görüntü ) alındığı anda ki Donanım ( Memory ( RAM ),CPU ( İşlemci ),Network ( Ağ ) bilgileri yüklenir, o ana kadar kullanılan GUID.avhd Sanal disk dosyası silinir, yeni bir GUID kullanılarak GUID.avhd sanal disk dosyası oluşturulur, Sanal sunucu yeniden başlatılır ve snapshot alındığı anda ki durum GUID.vsv ve GUID.bin dosyaları kullanılarak geri yüklenir. Eğer bu snapshot sanal makine kapalı iken alındı ise bu durumda donanım bilgileri yüklendikten sonra sanal makine kapalı olarak bırakılır.
Export:
Seçilen Snapshot ( Anlik Görüntü ) kadar oluşmuş olan tüm .avhd. diskler Export için seçilmiş olan alanda Virtual Hard Disks klasörü içerisine kopyalanır. Bu işlemin gerçekleştirilmesi için sanal sunucunuzun kapalı olmasi gerekmektedir.
Rename:
Alinan Snapshot ( Anlik Görüntü ) isimleri düzenlenebilirsiniz.
Delete Snapshot:
Alinan Snapshot ( Anlik Görüntü ) silebilirsiniz..
Delete Snapshot tree:
Alinan tüm Snapshot ( Anlik Görüntü )lar silinir. Bu işlem sonrasinda diskler üzerinde Merge ( Birleştirme ) işlemi gerçekleştirilir.
Take Snapshot and Apply:
Sanal sunucumuzun o anki durumun Snapshot ( Anlik Görüntü ) alarak yeni bir Snapshot ( Anlik Görüntü ) almiş oluruz.
Snapshot ( Anlik Görüntü ) aldiğimizda almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) .avhd diskimizin hangi dizin altinda bulunduğunuz kontrol etmek istersek eğer sanal sunucumuzun Settings bölümünü açtığımızda Management bölümünde Snapshot File Location alanını görebiliriz. Sanal sunucumuz için almiş olduğunuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) ilgili .avhd ve xml dosyaları bu dizin altinda tutulmaktadir.
Sanal sunucumuzun konfigurasyon dosyasının (.xml ) bir kopyası alınarak yeniden oluşturulur.
Sanal sunucumuzun bellek içeriği ( .bin ve .vsv ) dosyalari üzerine kayit edilir. .bin ve .vsv dosyalari sanal sunucunuz çalışmıyor ise oluşturulmayacaktır.
Şimdi Snapshot ( Anlik Görüntü ) bir örnek yapalim.
W08R2ADC isimli sanal sunucumu Snapshot ( Anlik Görüntü ) almadan önce üzerindeki Roles ( Rol ) ve Features ( Özellikleri ) kontrol ediyoruz. Gördüğünüz gibi sunucum üzerinde herhangi bir Roles ( Rol ) ve Features ( Özellikleri ) kurulu ve yapılandırılmış değil.
Hyper-V Manager konsolunda W08R2ADC isimli sanal sunucumaa sağ tuş diyerek Snapshot aliyorum.
Hyper-V Manager konsolunda W08R2ADC isimli sunucumuzun Snapshot ( Anlik Görüntü ) aldiğimda Status bölümünde Taking Snapshot ( 13 % ) bu durum şu an sunucum Snapshot işleminin başladiğini görüyoruz.
Snapshots bölümüne baktiğimizda W08R2ADC sanal sunucumuz için almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) alinan tarih ve saat bilgisini görüyoruz.
W08R2ADC isimli sanal sunucumuz üzerine Active Directory Domain Services, DHCP Server, Web Server ( ISS ) gibi rolleri kurdum.
Features bölümüne kontrol ettiğimizde Active Directory Domain Services, DHCP Server, Web Server ( ISS ) gibi rolleri ile birlikte kurulan Features ( Özellik ) kurulduğunu görüyoruz.
Hyper-V Manager konsolunda sanal sunucumuza sağ tuş diyerek bir W08R2ADC isimli sunucumuz Apply diyerek Roles ( Rol ) ve Features ( Özellik ) kurulmadan önceki almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) geri dönüyorum.
Apply Snaphot ekraninda bizi tekrar uyariyor Apply diyerek işlemi başlatiyorum.
W08R2ADC isimli sunucumuz Turn Off duruma geliyor.
Snapshots işlemi başarılı bir şekilde başliyor.
W08R2ADC isimli sunucumuz almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) restore ediliyor.
Ve sunumuz tekrar çalışmaya başliyor.
W08R2ADC isimli sanal sunucumu Snapshot ( Anlik Görüntü ) geri döndükten sonra Server Manager üzerindeki Roles ( Rol ) ve Features ( Özellikleri ) kontrol ediyoruz. Gördüğünüz gibi sunucum üzerinde herhangi bir Roles ( Rol ) ve Features ( Özellikleri ) kurulu ve yapılandırılmış değil.
Şimdi almiş olduğumuz Snapshot ( Anlik Görüntü ) Hyper-V Manager konsolunda W08R2ADC isimli sanal sunucumaa sağ tuş diyerek Delete Snapshot siliyorum.
Delete Snaphot ekraninda bizi tekrar uyariyor Delete diyerek silme işlemini başlatiyorum.
Hyper-V Manager konsolunda W08R2ADC isimli sunucumuzun Status bölümünde Merge in Progress ( 34 % ) bu durum şu an sunucum Merge ( Birleştirme ) işleminin başladiğini görüyoruz. Windows Server 2008 R2 Hyper-V üzerinde bu işlem sanal sunucumuzu kapatmadan başlamazdi ancak Windows Server 2012 Hyper-V ile bu işlem artik sanal sunucumuz açık yani canli iken yapılabiliyor bu da Windows Server 2012 yeni gelen özelliklerinden bir tanesidir.
Ve sunumuz çalışmaya devam ediyor.
Başka bir yazimida görüşmek dileğiyle…
